قطعه Morning Mood اثری از ادوارد گریگ

Edvard Grieg – Morning Mood – 1875

ادوارد گریگ (۱۵ ژوئن ۱۸۴۳ – ۴ سپتامبر ۱۹۰۷) آهنگ‌ساز و پیانیست مطرح نروژی است. او به عنوان یکی از برجسته‌ترین آهنگ‌سازان دوره رمانتیک شناخته می‌شود و موسیقی او بخشی از رپرتوار کلاسیک استاندارد جهانی است. استفاده و توسعه‌ی موسیقی بومی نروژ توسط گریگ در آثارش، توجه جهانی به موسیقی نروژ جلب نمود و همچنین به توسعه یک هویت ملی در کشورش (جنبش ناسیونالیسم یا ملی‌گرایی رمانتیک نروژی) کمک کرد، همان قدر که ژان سیبلیوس در فنلاند و بدریخ اسمتانا در بوهم (جمهوری چک) در جنبش ناسیونالیسم تاثیرگذار بودند.

ادوارد گریگ در شهر برگن در نروژ متولد شد. پدرش الکساندر گریگ، معاون کنسول بریتانیا در برگن و مادرش گِسینه هاگریپ، پیانیست حرفه‌ای بود. گریگ در یک خانواده اهل موسیقی رشد کرد، مادرش اولین معلم پیانو او بود و از سن شش سالگی نواختن پیانو به او را آغاز کرد. در تابستان سال ۱۸۵۸ خانواده گریگ میزبان دوست خانوادگی‌شان اله بول (Ole Bull)، آهنگساز و نوازندهٔ برجسته ویولن اهل نروژ بودند، بل استعداد سرشاری در گریگ ۱۵ ساله دید و والدینش را ترغیب کرد تا او را به کنسرواتوار (هنرستان عالی موسیقی) لایپزیگ بفرستند که مدیریت بخش پیانو آن برعهده‌ی ایگناتس مشه‌لس، نوازنده پیانو و آهنگساز اهل بوهم بود. او در کنسرواتوار ثبت نام کرد و در آنجا نواختن پیانو و آهنگ‌سازی را آموخت. کلارا شومان، نوازندهٔ پیانو، آهنگساز آلمانی، و همسر روبرت شومان، آهنگساز بزرگ موسیقی رمانتیک در کنسرواتوار لایپزیگ تدریس می‌کرد. کلارا شومان در کنسرواتوار کنسرتو پیانو شوهرش را می‌نواخت که بر روی گریگ تاثیر بسیاری گذاشت و آنجا بود که او به پیانو و آثار شومان علاقه بسیاری پیدا کرد.

گریگ مشهورترین شخصیت شهر زادگاهش یعنی بِرگِن در نروژ است، مجسمه‌های زیادی از ادوارد گریگ در این شهر وجود دارند و چندین نهاد و اماکن فرهنگی برگن از جمله بزرگترین سالن کنسرت شهر (تالار گریگ)، برترین مدرسه موسیقی‌اش (آکادمی گریگ) و گروه کر حرفه‌ای‌اش (کُر ادروارد گریگ) به نام او نام‌گذاری شده‌اند. موزه ادوارد گریگ در خانه‌ سابقه‌اش، ترولدهاوگن به میراث این آهنگ‌ساز بزرگ کشور نروژ اختصاص یافته‌است.

یکی از مشهورترین آثار ادوارد گریگ “پیر گینت” (Peer Gynt) اُپوس ۲۳ است که مجموعه موسیقی صحنه یا نمایشی برای نمایش‌نامه‌ای به همین نام نوشته‌ی هنریک ایبسن است. گریگ در سال‌های ۱۸۸۸ و ۱۸۹۱ هشت موومان را از این کار انتخاب کرد و از آن‌ها دو سوییت چهارموومانه پدید آورد که عبارتند از: سوییت شمارهٔ ۱، اپوس ۴۶، و سوییت شمارهٔ ۲، اپوس ۵۵. برخی از این موومان‌ها جز آثار برجسته موسیقی کلاسیک جهان هستد که به کرات آن‌ها را می‌شنویم. یکی از مشهورترین آثار گریگ از این موومان‌ها “Morning Mood” به معنای “حال و هوای صبح” یا “حال و هوای صبح در صحرا” (در می مینور) از سوییت شمارهٔ ۱، اپوس ۴۶ است که در این نوشته آن را می‌شنویم.

“حال و هوای صبح” برخلاف بسیاری از قطعات موسیقی کلاسیک، گیرا و سرراست است و زمانی که شنونده تنها چند ثانیه از آن را می‌شنود مطمئن است که موسیقی دارد فضایی زیبا را توصیف می‌کند. بدون شک این قطعه دارای یکی از زیباترین ملودی‌های تاریخ موسیقی برای سازهای بادی است، ملودی فوق العاده و نوای فلوت و ابوا آغازین این شاهکار، جادویی و جاودانه است. نوای این سازهای بادی همچون لحظات آغازین صبح است که تاریکی کم کم دارد رخت می‌بندد، نسیم دل‌انگیز و خنک سحر می‌وزد، شبنم بر روی تمام زمین نشسته‌، هوا گرگ و میش است و پرتوهای روشن سرخ‌رنگ در سطح افق می‌تابند. کم کم صبح پررنگ‌تر می‌شود، نوای سازهای زهی به ما خبر می‌دهند که صبح دارد به اوج خودش می‌رسد و بالاخره خورشید طلایی در آسمان می‌درخشد. این شاهکار جاودانه گریگ دقیقاً به مانند حس زیبای صبح، دل‌انگیز و سحرآمیز است و هرگاه که آن را بشنویم حس مطبوع و زیبای یک طلوع طلایی را با خود به همراه دارد.

نسخه‌ای که در اینجا می‌شنویم یکی از بهترین ضبط‌های آثار ادوارد گریگ از لیبل دویچه گرامافون با رهبری هربرت فون کارایان بزرگ و اجرای فوق العاده ارکستر فیلارمونیک برلین است، امیدوارم از این اثر زیبا و رویایی لذت ببرید.

عنوان: Peer Gynt Suite No.1, Op. 46 : 1. Morning Mood
هنرمند: ادوارد گریگ (آهنگ‌ساز)، هربرت فون کاریان (رهبر ارکستر)، ارکستر فیلارمونیک برلین (اجرا)
آلبوم: Grieg: Peer Gynt Suites / Sibelius: Valse triste
ژانر: کلاسیک
سال تولید: ۱۸۷۵ (۱۹۹۳)