به یکی از مشهورترین آثار تمام تاریخ موسیقی گوش می‌کنیم، اثری که مطمئناً آن را دست‌ِکم یک‌ بار شنیده‌اید. کارمینا بورانا (Carmina Burana) شاهکار موسیقی کلاسیک آوازی جهان مشهورترین اثر کارل اُرف (Carl Orff) (زادهٔ ۱۰ ژوئیهٔ ۱۸۹۵ – درگذشتهٔ ۲۹ مارس ۱۹۸۲) آهنگ‌ساز آلمانی است. کارمینا بورانا بر اساس مجموعۀ ۲۴ شعر از قرون وسطا (اشعار کارمینا بورانا) که در سال ۱۸۰۳ در ایالت «باواریا» آلمان پیدا شد ساخته شده‌است. نسخۀ اصلی ۱۱۹ صفحه داشته و گویا توسط سه شاعر مختلف سروده شده‌است، مجموعه‌ای که شش قصل داشته و فصل اول آن که مربوط به سرودهای مذهبی بوده گم شده‌است و شامل موضوعات دنیوی زیادی می‌شود. ساختار کارمینا بورانا از ۵ بخش بزرگ تشکیل شده که مجموعاً دارای ۲۵ موومان است.

او فورتونا (O Fortuna) بخشی از اشعار کارمینا بورانا می‌باشد که یک شعر گولیاردی به زبان لاتین قرون وسطا است که در قرن سیزدهم سروده شده‌است. او فورتانا شکایت‌نامه‌ای از شانس و تقدیر و فورتانا الهه ثروت و نیکبختی، و تجسم خوشبختی و شانس و اقبال روم باستان است. این شعر در سال‌های ۱۹۳۵ و ۱۹۳۶ در کانتاتای کارمینا بورانا کارل اورف به عنوان شعر آغازین و پایانی به کار رفت. از زمان ساخت تا به امروز این اثر از بارها اجرا شده‌است و در آثار سینمایی، تلویزیونی و مالتی‌مدیا به وفور مورد استفاده قرار گرفته‌است. او فورتونا به احتمال زیاد پرشنونده‌ترین قطعه‌ موسیقی کلاسیک تاریخ است.

بیشتر ما O Fortuna Carmina Burana را خیلی شنیده‌ایم و خیلی‌ از افرادی که این اثر را شنیده‌اند حتی نام آن را هم نمی‌دانند، در طول چهار سال گذشته در درخواست‌هایی که در “موسیقی برتر” از من می‌شد، شمار زیادی از آن‌ها شامل همین او فورتونا کارمینا بورانا می‌شد. زمانی که برای اولین بار او فورتونا را می‌شنوید محال است که از یاد شما برود، مطمئناً عظمت و شکوه این اثر به همراه بخشی از ریتم آن در خاطر شما برای همیشه خواهد ماند. همچنین می‌توانیم این اثر را یکی از تاثیرگذارترین آثار موسیقی تاریخ بدانیم، او فورتونا به حدی تاثیرگذار هست که در بسیاری از محتوای ایدئولوژیک چند‌رسانه‌ای و مستندهای تاریخی از آن استفاده می‌شود به طوریکه خیلی از ما آن را با تصاویری از جنگ‌های جهانی و دیکتاتورهایی نظیر هیتر و استالین به یاد می‌آوریم. او فورتونا جز قطعاتی است که در زندگی حتماً باید شنید، گلایه‌ای شکوهمند از بخت و اقبال انسان در زندگی در این بی‌کرانِ هستی.

در این نوشته دو اجرای فوق العاده و برتر از این قطعه از لیبل دویچه گرامافون را برای شما آماده کرده‌ام که اولی از اجرای ارکستر سمفونی شیکاگو با رهبری جیمز لواین و دومی اجرای ارکستر دویچه اپرا برلین است.

متن ترانه به لاتین:

O Fortuna
Velut luna
Statu variabilis
Semper crescis
Aut decrescis;
Vita detestabilis
Nunc obdurat
Et tunc curat
Ludo mentis aciem,
Egestatem,
Potestatem
Dissolvit ut glaciem.
Sors immanis
Et inanis,
Rota tu volubilis
Status malus,
Vana salus
Semper dissolubilis,
Obumbrata
Et velata
Michi quoque niteris;
Nunc per ludum
Dorsum nudum
Fero tui sceleris.
Sors salutis
Et virtutis
Michi nunc contraria,
est affectus
et defectus
semper in angaria.
Hac in hora
Sine mora
Corde pulsum tangite;
Quod per sortem
Sternit fortem,
Mecum omnes plangite!

ترجمه ترانه به انگلیسی:

O Fortune,
like the moon
you are changeable,
ever waxing,
ever waning,
hateful life
first oppresses
and then soothes
as fancy takes it;
poverty
and power
it melts them like ice
fate – monstrous
and empty,
you whirling wheel,
you are malevolent,
well-being is vain
and always fades to nothing,
shadowed
and veiled
you plague me too;
now through the game
I bring my bare back
to your villainy
fate is against me
in health
and virtue,
driven on
and weighted down,
always enslaved.
so at this hour
without delay
pluck the vibrating strings;
since Fate
strikes down the strong man,
everyone weep with me!

ترجمه ترانه به فارسی:

ای بخت
همانند ماه
دگرگون می‌شوی،
همواره در حال کامل شدنی
یا هلال باریک شدن؛
زندگی نفرت‌انگیز
نخست ستم می‌کند
سپس تسکین می‌دهد
برای اینکه با ذهن بازی کند،
تنگدستی،
و قدرت
مانند یخ آب می‌شود.

سرنوشت دیوسرشت
و توخالی،
تو ای چرخ گردون،
بدنهاد هستی،
آسایش بی‌معنیست
و همیشه محو می‌شود،
در سایه
و حجاب
به من سرایت می‌کنی؛
اکنون از روی سرخوشی
پشت برهنهٔ خود را
به پیشگاه پلید تو خم می‌کنم.

در تندرستی
و معنویت
اکنون علیه من هستی،
همیشه اول می‌دهی
سپس بازپس می‌گیری
مانند یک برده.
در این ساعت
بی‌درنگ
ساز زهی خود را برمی‌دارم؛
زیرا که سرنوشت
نیرومند را به زمین می‌زند،
همه با من اشک بریزید!